تأثیر‌ برخی عامل‌های محیطی بر صفات ریخت‌شناسی برگ پده (Populus euphratica Oliv.)

پده (.Populus euphratica Oliv) بومی مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور بوده و از خصوصیات مهم آن تحمل خشکی و شوری خاک است. در این پژوهش ویژگی‌های ریخت‌شناسی برگ درختان پده در هفت رویشگاه طبیعی که ازنظر عامل‌های محیطی با یکدیگر اختلاف داشتند و نیز درختان کاشته‌شده در ایستگاه تحقیقاتی البرز  کرج با هدف بررسی تأثیر عامل‌های محیطی بر تغییرات ریخت‌شناسی برگ این گونه موردتوجه قرار گرفت. تعداد 28 درخت بالغ انتخاب و تعداد 24 نمونه برگ به‌طور تصادفی از هر رویشگاه (شش برگ از هر درخت) و در قالب طرح کاملاً تصادفی جمع‌آوری شد و 14 صفت ریخت‌شناسی و آناتومیکی برگ مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که کلیه صفات ریخت‌شناسی بجز صفات حداکثر پهنای برگ، نسبت طول دمبرگ به طول برگ و فاصله وسط پهن‌ترین قسمت تا قاعده برگ، دارای تفاوت معنی‌داری میان پروونانس‌ها هم در شرایط طبیعی و هم کاشته‌شده در ایستگاه تحقیقاتی داشته است. همچنین تراکم و اندازه روزنه‌های برگ نیز دارای تفاوت معنی‌دار در شرایط طبیعی و ایستگاه تحقیقاتی داشت. همبستگی معنی‌داری بین دما و صفات آناتومیکی و برخی صفات ریخت‌شناسی وجود داشت.  نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی  برای پروونانس‌های پده، تغییرپذیری را بین رویشگاه اصلی و شرایط ایستگاه تحقیقاتی به‌خوبی نشان داد، به‌طوری‌که دامنه تغییرات صفات ریخت‌شناسی پروونانس‌ها در شرایط کاشت ایستگاه تحقیقاتی کوچکتر از شرایط طبیعی بود و پروونانس‌های کاشته‌شده در ایستگاه تحقیقاتی در حدفاصل بین پروونانس‌های رویشگاه طبیعی قرار گرفتند. نتایج آزمون مانتل رابطه خطی مثبت و ضعیفی را بین فاصله صفات ریخت‌شناسی و فاصله جغرافیایی نشان داد.